Bu Binalar Dayanıklı mı?

6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen yıkıcı depremler nedeniyle 11 ilde yıkımlar olurken 1o binlerce vatandaş hayatını kaybetmiş yüz binlercesi de yaralanmıştı. Özellikle depremden en fazla etkilenen 5 ilde yüzbinlerce depremzede yaşadıkları kentleri terk etmek zorunda kalırken deprem bölgesinde kalanlarda çadır ve sonradan hazırlanan konteyner kentlerde hayatlarını sürdürüyor.

Deprem bölgesinde yaralar sarılmaya devam edilirken ilk etapta yapılan deprem konutları sayesinde bölge halkı yeniden konut yaşantısına dönerken başta TOKİ olmak üzere tüm ülke deprem bölgesindeki kalıcı konutların tamamlanması ve oradaki vatandaşların kısa sürede yaşadıkları konteyner ortamından evlerine yerleşmeleri konusunda seferber oldu.

Bu bölgedeki depremlerin ardından deprem riskini unutan Batı illerinden İstanbul ile çevresindeki illerde depremler için kentsel dönüşüm çalışmaları sürerken İç Anadolu bölgesinde sadece belediyeler ve birkaç özel iştirakin girişimleri ile başlatılan kentsel dönüşüm çalışmaları sürüyor. Aksaray belediyesinin Hamidiye mahallesinde başlattığı dönüşüm çalışmalarının yanı sıra bazı mahallelerde bina maliklerinin birleşerek Devlet desteği ve kendi bütçeleri ile müteahhitler aracılığı ile yapılan çalışmaların sayısının az olması ve belediyenin bu süreçte çalışmasını Hamidiye mahallesindeki projeye yoğunlaştırması ve bu projenin tamamlanana kadar başka bölgedeki bir çalışmanın başlamayacak olması Aksaray’daki deprem yönetmeliğine göre inşa edilmeyen çok sayıda binanın durumunun tartışılmasına neden oluyor.

Son günlerde Tokat ilinde meydana gelen ve Aksaray’da da hissedilen depremler sonrası yeniden tartışma konusu olan bu binaların 6 Şubat tarihinin üzerinden geçen 14 aya rağmen yapılamaması ve çürük raporlu olduğu tespit edilen binaların yıkımı için kat maliklerinin teşvik edilememesi konusunda konuşan vatandaşlar; “Bizim ülkemizin deprem ülkesi olduğunu ne yazık ki depremler meydana gelip yıkımlar olduğu zaman anlayabiliyoruz. Bu felaketler yaşanmadığı sürece kimsenin depremler ve sonrasıyla ilgili bir çalışması olmuyor. İlimiz merkezinden belediyemiz dönüşüm için çalışmasını başlattı. Deprem bölgesindeki yapımına devam edilen konutlar nedeniyle devlet imkânları bu bölgeye yönlendirilmiş durumda. Batı illerinde ise beklenilen İstanbul depremi dolayısıyla çalışmalar olduğunu medya yoluyla öğreniyoruz. Ancak Aksaray’da bu konuda vatandaşlar olarak gerekli bilince sahip değiliz. İl genelinde binlerce binanın depremlere hem zemin hem de sağlamlık olarak ne kadar hazır olduğunu bilen yok. Bazı yerlerde bina sahiplerinin kendi aralarında anlaşarak binalarını yıktırma yoluna gittiklerini ve yeni bina yapımı içinde müteahhitler ile anlaştıklarını duyuyoruz. Bu apartman sahipleri gerekli bilince sahip olan vatandaşlar olarak geri kalanlara örnek olmalılar. Bunun dışında kalanlar sağlam olmasa da evlerinde kiracı oturttukları veya mali yükü karşılamamak adına bu türden bir çalışmaya girmenin ötesinde bu çalışmalara engel oluyor ve karşı çıkıyorlar. İl genelinde birçok bina 2000 yılından önce yapıldı. Bu binalarda kat malikleri kendi aralarında anlaşamıyor. Bunun çözümü için binaların sağlamlık durumlarının acil olarak kontrol edilmesi ve sağlam olmayan binalar için acil çalışma başlatılması gerekiyor. Bu vesile ile bu bina sahipleri de bireysel dönüşüme teşvik edilmiş olurlar. Aksi halde “Aksaray’da deprem olmazmış” dedikodusu ile bu risk sürdürülemez. 14 Ay geçmesine rağmen bu binaların durumları kontrol edildi mi bunu bilmiyoruz ama artık bu çalışma acil olarak başlatılmalı. Aksaray Üniversitesi, Aksaray belediyesi ve diğer STK’la bu denetimlere hep birlikte destek olmalılar ve sağlam olmayan binalardaki dönüşüm işi bakanlıklarla verilecek desteklemeler ile yapılırken vatandaşlar da bu konuda ellerini taşın altına koymalılar. Şehirde b işin örneği var. Belediye bu konuda destek olmak adına bazı bölgelerde imar revizyon planı uyguladı. Bu plana sağdık kalarak kat artırımı ile yenilenen konutlar hak sahiplerine çok kısa sürede teslim edilebilir. Bu işe de şehrin en genç mahallerinden birisi olan Fatih mahallesinden başlanmalı. Bu mahallede 1980’lerin ikinci yarısında yapılan kooperatif binalarının sağlamlık testlerinin zaman kaybetmeden yapılması şart. Unutulmasın Aksaray’da değil çevredeki canlı fay olarak gösterilen çevre illerdeki depremlerde bu bölgede büyük kayıplara neden olabilir. Bu çalışmalar yapılırken veya bu süreci düşünürken Pazarcık ve Elbistan depremlerinin Hatay’ı haritadan sildiğini de kimseler unutmasın. Aksaray olarak biz hazır olalım takdirini Allah’a bırakalım” dediler. (Haber: E.BUDAK)